De stem van de Zwijgende Meerderheid

Een paar dagen geleden publiceerde NRC.nl een meer dan uitstekend artikel van de hand van Ramsey Nasr. Het heet “Hoe kunnen we vooruit omgeven door hysterie?” Het was één van de beste artikelen die ik in lange tijd gelezen heb over de chaos die er momenteel in onze maatschappij lijkt te bestaan. Het schier eindeloze gezeik over vermeend racisme, fascisme, andere ismen, dictaturen, corona-complotten en 5G masten. De on-Nederlandse manier waarop deze discussies gevoerd worden en gepolariseerd raken, en er in onze samenleving steeds grotere en diepere kloven lijken te ontstaan.

Laat ik beginnen met te zeggen dat je het artikel vooral moet lezen, als je dat niet al gedaan hebt.

Voor wie het niet gelezen heeft: kortweg beschouwt Ramsey de periode waarin het “oude Nederland” getroffen werd door Corona en er een saamhorigheid ontstond die als een warme deken voelde. Samen, alle Nederlanders eensgezind, tegen de pandemie. Totdat het te lang begon te duren en Nederlanders ontdekten dat hun zekerheden en vrijheid in het geding raakten. Op dat moment sloegen bij velen de stoppen door. Het is voor iedereen die het afgelopen half jaar goed om zich heen heeft gekeken en geluisterd een feest der herkenning, denk ik, om te lezen hoe Ramsey dit “nieuwe Nederland” ervaren heeft.

Toch verschillen Ramsey en ik op een aantal punten flink van mening. Of focussen we ons op verschillende dingen. Of ik heb veel meer vertrouwen in de Nederlanders dan hij. Dat kan ook.

Maar 10% volslagen debielen maakt de hele samenleving niet debiel.

In zijn stuk benoemt hij expliciet de 10% van de Nederlanders die denkt dat Corona een complot is, met als doel de vrijheden en rechten van de Nederlanders in te perken, de winst bij de farmaceutische industrie te maximaliseren en nog een stuk of wat theorietjes. Maar 10% volslagen debielen maakt de hele samenleving niet debiel. Ik denk overigens dat ook in alle ontaarde discussies, protestacties, illegale demonstraties en bedreigingen hoogstens tien procent van de samenleving zich in meer or mindere mate in één van de gechargeerde standpunten vertegenwoordigd voelt.

We hebben allemaal gezien hoe in de racisme-discussies de voor- en tegenstanders een podium kregen en allemaal onzin uitkraamden. Diegenen die roepen dat de hele samenleving racistisch is hebben het niet begrepen, maar ook diegene die ontkent dat er racisme snapt het niet. Dit soort maatschappelijke onderwerpen vormen de som van 17 miljoen delen en de uitkomst is dus nooit zwart of wit. Er zijn nuanceringen, uitzonderingen en delen die zich onttrekken aan deelname. Het antwoord is dus grijs. Het een noch het ander, maar allebei tegelijk. Het gouden gemiddelde kleurt grijs.

Dit geldt ook voor andere maatschappelijke discussies, zoals die over de Corona-maatregelen. Nee, Rutte is niet uit op een dictatuur, maar we moeten wel zorgen dat we niet te ver van democratische principes dwalen. Laat de gemeenteraden vooral toezicht op de veiligheidsregio’s houden. Het grijsgouden gemiddelde. De echte waarheden zijn nooit zo gechargeerd als de waarheden die je hoort wanneer je alleen naar de hardste schreeuwers luistert.

“Ik een racist? Prima, wat hij wil. Pak jij de nootjes?”

En daarin schuilt het verschil tussen mijn visie en die van Ramsey. Hij stelt “terwijl de extremen het land verscheuren, wordt de middenmoot gegijzeld”. Echter, die middenmoot laat zich niet gijzelen. Die middenmoot is de Zwijgende Meerderheid, die al het gezeik aanhoort, er met vrienden en vriendinnen om lacht en daarna met een biertje of een wijntje een leuke serie op Netflix gaat kijken. Laat de schreeuwers maar schreeuwen, daar herkent die meerderheid zich niet in. “Ik een racist omdat iemand dat op de Dam schreeuwt? Prima, wat hij wil. Pak jij de nootjes?”

Ik geloof in de aanwezigheid van een zwijgende meerderheid. Deze meerderheid vertegenwoordigt het Nederland dat ik ken en waarvan ik hou. Het Nederland dat rustig nuanceert, zich niet gek laat maken en iedereen de ruimte gunt om op televisie, Twitter, het Malieveld of de Dam zijn eigen haatdragende en onzinnige kots over een klein kliekje mede-gekkies te spuwen. Ieder zijn hobby, toch? Ik hou van het Nederland dat weet dat een grap soms hard kan zijn, dat je gekwetst voelen niet hetzelfde is als gekwetst zijn, dat beseft dat je vaak alleen maar slachtoffer bent als je dat zelf toelaat. Het Nederland met eelt op de ziel, met een aan botheid grenzende eerlijkheid, waar iedereen heus wel voor elkaar klaar staat als het er echte effe op aankomt. Een land waarin we vrij zijn om allemaal verschillende meningen te hebben, die niet perse met Jan en alleman gedeeld hoeven te worden. Maar als je wel een andere mening hoort, dat je die respecteert of accepteert, waarna je gewoon samen een biertje kunt doen. Waarin we het potdomme hartstikke goed voor elkaar hebben.

Als Ramsey zegt dat er tien procent van de Nederlanders mentaal de weg kwijt is, impliceert dit dat negentig procent van de mensen dat met lede ogen aanziet en overgaat tot de orde van de dag. Zij vragen zich af waarom zo veel mensen kennelijk zoveel tijd hebben dat ze dag na dag kunnen demonstreren, terwijl zij gewoon hun werk hebben, met de kinderen naar voetbal gaan, boodschapjes doen, de auto wassen en op zondag naar de kerk gaan. Of Netflix kijken. Of bier drinken. En 90% is in mijn beleving nog altijd zo’n… eh… 6… eh… ja, 9 keer zoveel dan 10%.

Als je momenteel in Nederland informatie zoekt over de lopende maatschappelijke discussies, dan vindt de doorsnee verstandige Nederlander alleen maar discussies die zijn aangezwengeld door die tien procent die de weg kwijt is. Volgens Ramsey vallen veel leden van die groep mensen terug in patronen die lijken op wat er in de jaren ’20 en ’30 gebeurde, vooral in Duitsland. Dat is geen Godwin, dat zie je gewoon gebeuren. Maar het is een schreeuwende minderheid die de onderwerpen kiest en er daarna gechargeerde discussies over voert, die 100% van de media-aandacht opeist.

Je postdoctoraal schrijf je niet in 140 karakters, maar de meeste scheldwoorden wel.

Op het domste kanaal ooit, Twitter, zitten filters die elke nuance of intelligentie blokkeren. Geschreeuw, gescheld en als je mazzel hebt zo nu en dan een geestige oneliner. Je postdoctoraal schrijf je niet in 140 karakters, maar de meeste scheldwoorden wel. Wie zijn of haar wereldbeeld vormt op basis van wat daar te lezen valt, verdient het ook om uitgelachen te worden. Maar de kranten, de nieuwsprogramma’s, nieuwssites… allemaal worden ze gevuld met onderwerpen die door een schreeuwende minderheid zijn verzonnen en waarbij zij de enige deelnemers aan de discussie zijn. Waarbij de ene helft heul contra alles is, en daar tegenover de andere helft die heul anti alles is. Maar waar zijn de normale Nederlanders? De intelligente, nuchtere, nuancerende negentig procent?

Hier ligt wel een mooie taak en een leuke uitdaging voor de media. Vooral zij zijn in staat om te helpen de rust en de echte Nederlandse mentaliteit terug te laten keren. Gun die 10% niet de hele tijd het podium, want zij vormen de mening van het land niet. Zet ook de 90% eens in het spotlight. Laat Awkwasi in de studio schreeuwen dat hij iemand in zijn gezicht gaat schoppen en hij vertegenwoordigt duidelijk zo’n klein groepje knotsgekke koekwauzen. Maar laat daarna negen normale Nederlanders zien die helemaal in een deuk liggen om die gekkigheid. Rollend over de grond, met wijzen en al. Daarna arresteren en de nor in. Zet die mafketel die Omtzigt bedreigde in een studio en zet daar tegenover negen mensen die hem meewarig en medelijdend aankijken. Daarna arresteren en de nor in. Maar op die manier laat je als media wél zien wat er speelt in de samenleving. Negen mensen willen hun normale leven terug zonder geschreeuw en gedoe, en die zitten helemaal niet te wachten op al dit geneuzel. Waarom krijgen vertegenwoordigers van een minderheid de meerderheid van de zendtijd en aandacht, terwijl ze de maatschappij alleen maar schade berokkenen en de meerderheid van de Nederlanders helemaal niet op dit soort types zit te wachten?

Het is op dit moment best belangrijk dat de Zwijgende Meerderheid een stem krijgt. Of minstens een gezicht. Om net als Ramsey even een kleine vergelijking te maken; de meerderheid van de Duitsers wilden in de jaren ’30 helemaal geen oorlog. Normale mensen willen geen oorlog. Veel van de Duitse soldaten wilden geen oorlog. In elke normale en ontwikkelde democratie streeft nagenoeg elke deelnemer naar een vredig bestaan, al dan niet met geliefden om je heen, en de rust en vrijheid om ervan te genieten. Dat gezicht van de normale Duitser kennen we nauwelijks, maar hij was er wel. Hij wilde vrede en rust. Dat willen we hier in Nederland ook. Het is minder hysterisch en rellerig om deze mensen een podium te geven, maar de media zou er wel een belangrijk steentje mee bijdragen om te zorgen dat de Nederlanders hun eigen land weer herkennen. Het is misschien geen sexy televisie om negen Nederlanders hun schouders op te zien halen, maar misschien is dat nou net wat we even nodig hebben.

Eigenlijk zou de Zwijgende Meerderheid eindelijk moeten gaan spreken.

Dus wat is mijn antwoord op de slotvraag van Ramsey: wat moeten we nu doen? Eigenlijk zou de Zwijgende Meerderheid eindelijk moeten gaan spreken. Maar ja, dan is het geen Zwijgende Meerderheid meer. Wat we wel kunnen doen is beseffen dat de meeste mensen in ons land gewoon prima mensen zijn die dit gezeur niet willen. Zelfs Ramsey trapt een beetje in de valkuil om zo’n heel stuk te schrijven, hoe waar, goed en mooi ook, gebaseerd op het gekrijs van de enkeling. Ook hij legt de focus vooral op de minderheden die veel meer aandacht opeisen dan waar ze aanspraak op kunnen maken. Maar het zou beter zijn om die aandacht flink terug te schroeven (tot nihil) en de maatschappij vorm te geven naar de wensen, behoeften en dromen van de meerderheid.

We moeten begrijpen dat er voor elke schreeuwer minstens negen normale mensen zijn die geen zin in geschreeuw hebben. Voor elke Akwasi die zegt slachtoffer van raciaal onderscheid te zijn, zijn er negen mensen die – voordat hij erover begon – zich niet bewust waren van een raciaal verschil. Voor elke honderd tractoren die een snelweg blokkeren, staan er negenhonderd normale mensen met hun auto in de wasstraat, terwijl hun kinderen aan een ijsje likken. Voor elke tienduizend corona-demonstranten op het Malieveld, zitten negentigduizend normale mensen in een tegendemonstratie op de bank te Netflixen. Uren en uren! Voor de 1,7 miljoen Nederlanders die door de stress van Corona en alle vrijheden die we hier hebben even de weg kwijt zijn, zijn er 15,3 miljoen bezig om er het beste van te maken zolang dat nodig is. En dat is een hoopgevende gedachte.

Houdt hoop, Ramsey!

Dus dat is mijn antwoord, Ramsey: houdt hoop! Wij, de verstandige Nederlanders, zijn in de meerderheid. Ook al hoor je ons niet, we zijn er. Meer dan vijftien miljoen mensen die eensgezind hun schouders ophalen. Er stonden geen 17 miljoen mensen op het Malieveld, het waren er een paar duizend en de rest bekeek het op het nieuws na het avondeten. En als je echt gerustgesteld wilt worden, plaats dan negen spiegels rond je televisie. Zodat je tijdens het kijken naar een schreeuwer op televisie gerustgesteld kunt worden dat er negen verstandige lotgenoten net zo verbijsterd als jij naar de kijkbuis staren. Daarna kunnen jullie samen lekker gaan Netflixen. Gedeelde smart is halve smart, gedeeld plezier is dubbel plezier.

…

Headerbeeld: Wikimedia Commons
Waarom dit beeld? Hierom.