Waarom Veronica Inside (the Racism Special) zo perfect en zo’n ramp was

Wat valt er nog te zeggen over de al zo uit en te na besproken aflevering van Veronica Inside over racisme? Niet veel meer, althans niet veel dat niet al benoemd is. Op die bewuste avond stemden 1,7 miljoen Nederlanders af op de beroemdste en beruchtste kantine ter wereld. Ze werden getrakteerd op een stukje bijzondere televisie.

Waarom was het perfect?

Dat heeft alles te maken met de deelnemers, die al dan niet bewust een schitterende dwarsdoorsnede van de deelnemers aan de maatschappelijke discussie waren. In een notendop:

Johan Derksen, die alles aanzwengelde met een grap, in een land waar je tegenwoordig niet zomaar meer grappen mag maken. Stijf (maar terecht) verdomde hij het excuses te maken voor iets dat onschuldig was bedoeld en in feite ook helemaal geen excuus behoefde. Hij vertegenwoordigde het deel van Nederland dat niet racistisch is (ondanks te zijn groot gebracht met Zwarte Piet) en die de hele non-discussie met al die lange tenen en gefingeerde pijn niet serieus kan nemen. Derksen wil Nederlander zijn zoals hij altijd Nederlander is geweest: hard, eerlijk, nuchter en direct.

René van der Gijp, die ook de nuchtere Nederlander vertegenwoordigde, die helemaal niet wil deelnemen aan dit geneuzel en niet kan wachten tot het voorbij is, maar die het bij gebrek aan beter maar een beetje probeert weg te lachen.

Wim Kieft, die van de vaste tafelgasten als enige van dichtbij racisme heeft meegemaakt (door zijn gekleurde ex-vrouw) en dus met enig recht van spreken weliswaar erkende dat er heus wel racisme is in Nederland, maar wel liet merken dat het probleem ook weer niet zo groot was als de “slachtoffers” willen laten denken. Wat mij betreft was Wim Kieft de beste aan tafel en de “winnaar” van de discussie, al kreeg hij vreemd genoeg het minst de tijd om zich te laten horen.

Wilfred Genee, de man die thans als NSB-er door het leven gaat, omdat hij in navolging van de Arie Boomsma’s in deze wereld opeens dolgraag wilde deugen. Verward door de tweeledigheid van zijn rol (waarin hij als herboren goedmens en gespreksleider van het racismedebat eigenlijk ook de racistische presentator van VI op de brandstapel wilde), stapte hij uit het team en stak in blinde paniek dan maar een roestig mes in de rug van Johan Derksen. Tijdens de uitzending hoopte ik maar dat hij die rol in overleg met de rest speelde, maar achteraf bleek van niet. Het verraad bleek echt. Wilfred vertegenwoordigde een heel eng groepje linkse Nederlanders.

Dries Boussatta, die als stereotype schuimbekkende boos-Marokkaan overal onrecht zag en zich blindstarend op zijn eigen haperende slachtoffer-retoriek de Marokkaanse gemeenschap in Nederland bepaald geen goede dienst bewees. Wel zijn we hem allemaal dankbaar voor het opbouwen van ons land. Dommige Dries had beter thuis kunnen blijven. Het barst in Nederland van de betere, meer beschaafde en meer realistische Marokkanen.

Natacha Harlequin, een advocaat met een kleurtje en ook nog een vrouw, die duidelijk hoopte in dit debat de stem van de rede namens de zwarte gemeenschap te kunnen vertolken. Oh oh, wat deed ze d’r best om overeind te blijven, en intelligent en welbespraakt over te komen. Toegegeven, haar rol was niet eenvoudig, maar het was wel duidelijk waarom ze geen eerste, tweede, derde, vierde of vijfde keus was. Of zesde. Zevende? Enfin…

Dus ja, de verschillende manieren waarop Nederlanders in de discussie staan waren goed vertegenwoordigd. Bijna elke Nederlander, ongeacht waar hij of zij in de discussie staat, zou herkenning moeten hebben gevonden bij één of meerdere van de deelnemers. Dat was sterk.

Na afloop was iedereen het erover eens dat vooral Natacha het goed had gedaan, maar dat vond ik wel meevallen. Tuurlijk, ze probeerde de meest intelligente vragen te stellen, maar dat betekent niet dat je daarna niet naar de antwoorden hoeft te luisteren. Toen Johan zei dat hij zijn grapje ook zou hebben gemaakt over een blanke, luisterde ze niet en reageerde ze daar niet op. Terwijl dat dus de essentie van de grap was, en ook helemaal de kern van het probleem dat erop volgde.

Johan Derksen stelde voor de grap de vraag of een als Zwarte Piet verklede man op een BLM festival niet misschien Akwasi was. Maar als bijvoorbeeld Arie Boomsma op de Dam had staan krijsen dat we Zwarte Piet op z’n bek moesten schoppen, had hij gevraagd of we zeker wisten dat dat Arie Boomsma niet was. De grap was exact hetzelfde, alleen was het dan acceptabel geweest. Nu brulden de slavernijslachtoffers en hun berouwvolle blanke spijtoptanten dat het racisme was, omdat Derksen de huidskleur van Akwasi en Zwarte Piet koppelde.

Dat deed hij dus helemaal niet. Hij verbond de inhoudelijke retoriek van een Damschreeuwende dwaas aan de Zwarte Piet bij die andere demonstratie. Een essentieel verschil, wat compleet voorbijging aan alle racisme-hypers. Inclusief deze mevrouw Harlequin. Wat mij betreft was ook zij daarna ongeloofwaardig. Wie het meest essentiële punt van de discussiepartner mist, negeert of niet begrijpt, en daarna doorzaagt over het eigen puntje dat gescoord moet worden, zet zichzelf buitenspel. (pun intended)

De uitzending was daarom perfect. Het staat model voor de aard van de hele discussie over racisme in Nederland, de verschillende soorten deelnemers eraan en de onnozele manier waarop we deze discussie voeren. Alles wat er niet aan deugt, samengevat in vijf tenenkrommende kwartieren.

Ik moest trouwens wel lachen toen Natacha doodernstig (en vrij lang) doorzaagde over de woordkeuze van Johan, toen deze had gezegd dat “die mensen steen en been klaagden”. Want dat deed die mensen pijn. Het klinkt zo afstandelijk “die mensen”, en uit “steen en been” spreekt een gebrek aan empathie. Dan doe je mensen echt pijn! Of Johan dat wel begreep. Van de gemiddelde Hollandse bleekneus die een week regen krijgt, als ie met z’n sleurhut op de camping in Frankrijk staat, kun je ook zeggen dat die mensen steen en been klagen. Maar dat zal dan ook wel niet mogen, toch? Omdat je ze kwetst? Mogelijk is dat ook racistisch? Of dan weer niet? Of is het alleen kwetsend als het mensen met een kleurtje betreft? Waarom dan? Zijn die gevoeliger? Langere tenen? Huilie? Of zijn we nu aan het overdrijven met al die gevoeligheden en het opleggen van wat er wel of niet gezegd mag worden? Natacha, mijn lieve taalkundige geweten, help je mij even?

Waarom was het dan toch een ramp?

Het was een bagger-uitzending, waarin veel geluid werd gemaakt en niets werd bereikt. Het was Nederland zoals Nederland zichzelf heeft laten worden. Het was frustrerend om te zien hoe een goed programma, waar iedereen zichzelf altijd was en waarin harde maar eerlijke meningen te horen waren, zichzelf heeft laten afglijden tot middelmatig pionnetje in een eindeloos schaakspel van meningen over een probleem dat geen probleem is. Oud-Nederland werd ingehaald door Nieuw-Nederland. Opeens zaten er mensen in de studio die wilden deugen. Mensen die er niet wilden zijn werden gedwongen in discussie te gaan met mensen die er te graag wilden zijn. Opeens moesten mensen hun meningen gaan verantwoorden, vooral jegens een groep kijkers die doorgaans niet kijkt. Wat vooral niet de doelgroep van het programma is, bepaalde opeens de inhoud, en het gevolg was de ondergang van Veronica Inside.

De volgende dag liet Arie Boomsma weten dat Johan Derksen misschien toch geen racist was. Wat iedereen die Johan kent al wist, maar wat onbekend was bij de mensen die hun mening baseerden op virale Facebook- en Twitterfilmpjes van dertig seconden. En wat Arie Boomsma waarschijnlijk ook geen reet uitmaakte, maar wat hem  de nodige media-aandacht opleverde, waarin hij weer de moraalridderende goedzak kon uithangen (lees: weinig goed, heel veel zak). Maar Arie zal het wel een prima uitzending hebben gevonden. Wat betekent dat het dus waardeloos was. Net zoals deze discussie dat is. En vooral zoals Arie Boomsma dat zelf is.

Het was een ramp omdat alles hieraan overbodig was en is. Derksen maakte een grapje. Een grapje! Dat grapje werd verkeerd geïnterpreteerd en niet begrepen door een groep mensen die er belang bij hadden om het verkeerd te interpreteren en begrijpen. Omdat dat beter bij hun agenda past. Maar het was een grapje. En zelfs toen hij het uitlegde aan een mevrouw die smeekte of hij de dialoog erover wilde aangaan, werd er niet geluisterd. Alles aan dit verhaal was overbodig.

Derksen en Gijp bleven fier overeind en hielden de rug recht. Godzijdank hebben we nog een paar van dat soort mensen in ons land. Maar als zelfs een stoer Nederlands bolwerk als Veronica Inside door linkse deugers en racismeschreeuwers kan worden gesloopt, is het tijd om je echt heel, heel veel zorgen over dit land te gaan maken.

En dat is geen grapje.

Leave a Comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *